Tinh dầu là gì và chúng có tác dụng gì?
Thành phần của tinh dầu thường được chiết xuất từ thực vật với đa dạng công dụng kỳ diệu. Đây là một liệu pháp mùi hương hỗ trợ sức khỏe và tinh thần.
Tuy nhiên, một số thông tin về sức khỏe liên quan đến tinh dầu vẫn chưa được giải đáp. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích về tinh dầu mà bạn đang quan tâm.
Tinh dầu là gì?
Tinh dầu là những hợp chất được chiết xuất từ thiên nhiên. Các loại tinh dầu mang mùi hương và hương vị của thực vật. Những hương thơm độc đáo mang lại cho mỗi loại tinh dầu nét đặc trưng mùi hương riêng biệt cũng như sở hữu công dụng khác nhau hỗ trợ sức khỏe và đời sống thường ngày.
Tinh dầu thu được thông qua quá trình chưng cất (thông qua hơi nước và nước) hoặc các phương pháp cơ học, chẳng hạn như ép lạnh hay tẩm trích, dung môi.
Khi các đơn chất hương thơm đã được chiết xuất, chúng được kết hợp với nhau để tạo ra một sản phẩm hoàn chỉnh và sẵn sàng sử dụng.
Tinh dầu hoạt động như thế nào?
Tinh dầu được sử dụng như phương pháp trị liệu bằng hương thơm, trong đó chúng được đưa vào cơ thể qua hoạt động hô hấp bằng nhiều phương pháp khác nhau.
Tinh dầu không được dùng để uống hay ăn
Các hóa chất trong tinh dầu có thể tương tác với cơ thể của bạn theo một số cách như:
+ Khi thoa lên da (pha loãng với dầu dẫn như dầu dừa, ô liu), một số tinh chất từ thực vật sẽ được hấp thụ
+ Hít mùi thơm từ các loại tinh dầu có thể kích thích hệ thống limbic (hệ thống thuộc hệ thần kinh) của bạn, vì là một phần của não đóng vai trò trong cảm xúc, hành vi, khứu giác và trí nhớ dài hạn. Điều thú vị là hệ thống limbic tham gia rất nhiều vào việc hình thành ký ức. Điều này có thể giải thích một phần lý do tại sao những mùi quen thuộc có thể kích hoạt ký ức hoặc cảm xúc. Hệ thống limbic cũng đóng một vai trò trong việc kiểm soát một số chức năng sinh lý vô thức, chẳng hạn như thở, nhịp tim và huyết áp. Do đó, tinh dầu có thể tác động lên cơ thể bạn.
Các loại tinh dầu thiên nhiên phổ biến hiện nay
Có hơn 90 loại tinh dầu, mỗi loại có mùi đặc trưng riêng và có lợi ích khác nhau. Dưới đây là danh sách 10 loại tinh dầu phổ biến và những công dụng về sức khỏe liên quan của mỗi loại tinh dầu:
Tinh dầu Bạc hà: khử mùi, kháng khuẩn, đuổi chuột, kích thích tiêu hóa khỏe mạnh
Tinh dầu Oải Hương: giảm căng thẳng, thanh trùng, kháng khuẩn, kháng viêm, ngủ ngon.
Tinh dầu Sả Chanh: khử mùi, thanh lọc không khí, đuổi muỗi, thư giãn, giảm stress.
Tinh dầu Tràm Trà: Kháng khuẩn, sát trùng, kháng viêm, trị mụn.
Tinh dầu Cam: giảm căng thẳng, cải thiện tình trạng da, kích thích tiêu hóa, thanh lọc không khí.
Tinh dầu Hoa hồng: cải thiện tâm trạng, giảm lo lắng, làm đẹp da.
Tinh dầu Chanh: Khử mùi, thanh lọc không gian, chữa lành vết thương, xoa dịu tinh thần.
Tinh dầu Phong Lữ: điều trị đau đầu, buồn nôn, các bệnh ngoài da, khử mùi, ngủ ngon.
Tinh dầu Hoa Lài: khử mùi, kháng viêm, chống trầm cảm, kích thích cảm giác “yêu”
Tinh dầu Vỏ Quế: Khử mùi, thanh trùng, sưởi ấm không gian, điều trị ho, cảm cúm.
Lợi ích sức khỏe của tinh dầu
Mặc dù tinh dầu được sử dụng rộng rãi, nhưng ít người biết đến khả năng trị liệu của một số loại tinh dầu:
Căng thẳng và lo lắng
Người ta ước tính rằng 43% những người bị căng thẳng và lo lắng sử dụng một số hình thức liệu pháp thay thế để giúp giảm các triệu chứng.
Về liệu pháp hương thơm, các nghiên cứu ban đầu cho kết quả khá khả quan. Một số mình chứng đã cho thấy mùi hương tinh dầu có thể hoạt động cùng với liệu pháp truyền thống để điều trị lo lắng và căng thẳng.
Điều thú vị là sử dụng tinh dầu khi massage có thể giúp giảm căng thẳng. Bạn có thể pha với các loại dầu nền như hạnh nhân, ô liu… để massage nhẹ nhàng.
Nhức đầu và đau nửa đầu
Vào những năm 90, hai nghiên cứu nhỏ đã phát hiện ra rằng việc thoa hỗn hợp dầu Bạc Hà và ethanol lên trán và thái dương sẽ làm giảm chứng đau đầu. Các nghiên cứu gần đây cũng đã cho thấy cơn đau nhức đầu giảm sau khi pha dầu dẫn (ô liu, dừa, hạnh nhân) với tinh dầu Bạc hà và tinh dầu Oải hương lên da.
Hơn nữa, người ta cho rằng thoa hỗn hợp dầu dẫn với tinh dầu Bạch Đàn Chanh hay tinh dầu Khuynh lên thái dương có thể điều trị chứng đau đầu và đau nửa đầu.
Ngủ và mất ngủ
Ngửi tinh dầu Oải hương đã được chứng minh là cải thiện chất lượng giấc ngủ của phụ nữ sau khi sinh con, cũng như bệnh nhân mắc bệnh tim
Một bài đánh giá đã kiểm tra 15 nghiên cứu về tinh dầu và giấc ngủ. Phần lớn các nghiên cứu cho thấy rằng ngửi các loại dầu – chủ yếu là tinh dầu Oải Hương – có tác động tích cực đến thói quen ngủ.
Giảm viêm
Người ta cho rằng tinh dầu có thể giúp chống lại các tình trạng viêm nhiễm. Một nghiên cứu trên chuột cho thấy, khi ăn kết hợp tinh dầu Cỏ Xạ Hương và Kinh Giới giúp làm thuyên giảm bệnh viêm đại tràng. Hai nghiên cứu trên chuột về dầu Thì Là Ba Tư và Hương Thảo cho kết quả tương tự
Tuy nhiên, rất ít nghiên cứu trên người đã kiểm tra tác động của những loại dầu này đối với các bệnh viêm nhiễm.
Ngoài ra, các loại tinh dầu Khuynh Diệp, Tràm Trà, Oải Hương, Phong Lữ, Hoa Hoa Hồng cũng có khả năng giảm viêm mạnh mẽ.
Kháng sinh và sát trùng
Sự gia tăng của vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh đã làm mới mối quan tâm trong việc tìm kiếm các hợp chất khác có thể chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn.
Các nghiên cứu trong ống nghiệm đã nghiên cứu rộng rãi các loại tinh dầu, chẳng hạn như Bạc Hà và tinh dầu Tràm Trà, về tác dụng kháng khuẩn của chúng, quan sát thấy một số kết quả tích cực.
Các mục đích sử dụng khác
Tinh dầu có nhiều công dụng ngoài trị liệu.
Nhiều người sử dụng chúng để làm thơm nhà cửa hoặc làm sạch quần áo
Tinh dầu cũng được sử dụng như một hương thơm tự nhiên trong mỹ phẩm tự chế và các sản phẩm tự nhiên chất lượng cao.
Tinh dầu có thể cung cấp một giải pháp thay thế an toàn và thân thiện với môi trường cho các chất đuổi muỗi nhân tạo, chẳng hạn như DEET.Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số loại dầu, chẳng hạn như sả, có thể xua đuổi một số loại muỗi trong khoảng 2 giờ. Thời gian bảo vệ có thể kéo dài đến 3 giờ khi tinh dầu được sử dụng kết hợp với vanillin.
Các đặc tính của tinh dầu chỉ ra rằng một số trong số chúng có thể được sử dụng trong công nghiệp để kéo dài thời hạn sử dụng của thực phẩm
Cách chọn đúng loại tinh dầu
Để chọn những loại dầu chất lượng cao cần chú ý những tiêu chí:
– Độ tinh khiết: Tìm một loại dầu chỉ chứa các hợp chất thực vật thơm, không có chất phụ gia hoặc dầu tổng hợp. Các loại dầu nguyên chất thường liệt kê tên thực vật của loài thực vật (chẳng hạn như Lavandula officinalis) hơn là các thuật ngữ như “tinh dầu Oải Hương”.
– Chất lượng: Tinh dầu thật là loại tinh dầu ít bị thay đổi nhất trong quá trình chiết xuất. Chọn loại tinh dầu không chứa hóa chất đã được chiết xuất qua quá trình chưng cất hoặc ép lạnh cơ học.
– Thương hiệu: Mua một thương hiệu có danh tiếng để sản xuất các sản phẩm chất lượng cao.
Tinh chất lượng cao chỉ sử dụng các hợp chất thực vật tinh khiết được chiết xuất bằng cách chưng cất hoặc ép lạnh. Tránh các loại dầu đã được pha loãng với nước hoa tổng hợp, hóa chất hoặc dầu.
Sử dụng tinh dầu một cách an toàn, không gây tác dụng phụ
Thực vật và các sản phẩm thảo mộc chứa nhiều hợp chất hoạt tính sinh học có thể gây hại cho sức khỏe của bạn, và các loại tinh dầu cũng không khác. Tuy nhiên, khi hít hoặc kết hợp với dầu nền để sử dụng trên da, hầu hết các loại tinh dầu đều được coi là an toàn. Vậy việc sử dụng tinh dầu thế nào là an toàn.
Không nên bôi trực tiếp tinh dầu lên da. Nên pha loãng tinh dầu với dầu dẫn như dầu ô liu, dầu dừa hoặc dầu hạnh nhân trước khi sử dụng lên da. Tinh dầu mang tính chất của thực vật nên có nồng độ cao, khi bôi trực tiếp sẽ làm tăng nguy cơ khô da và các kích ứng bất lợi.
Sử dụng lượng tinh dầu vừa đủ. Mùi hương quá nhiều sẽ gây ra ức chế thần kinh, vì hương thơm cũng là một dạng thông tin mà não có thể nhận biết được. Khi lượng thông tin nhiều quá não bộ sẽ không tiếp nhận kịp thời và gây ra một số phản ứng như nhức đầu, chóng mặt; khó chịu trong khoang mũi.
Không nên ăn, uống tinh dầu khi chưa có chỉ định của Bác sĩ vì tinh dầu có nồng độ cao dễ gây bỏng.
Bảo quản tinh dầu trong lọ thủy tinh tối màu. Khi tinh dầu tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng sẽ bị oxy hóa làm biến đổi chất lượng của